Om duurzaam te kunnen bouwen of renoveren, zijn duurzame materialen nodig. Maar wat is dat precies?
Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Bij de keuze van duurzame materialen zijn er namelijk verschillende milieuparameters van belang:
- Om te beginnen is de grondstof belangrijk: producten op basis van hernieuwbare grondstoffen zoals hout of wol of afvalstoffen (pellets, papier,...) scoren op dit vlak beter dan kunststoffen uit de petrochemische industrie.
- Tegelijk speelt ook het productieproces van een materiaal een niet te onderschatten rol. Zo kan het gebeuren dat er heel wat energieverslindende processen nodig zijn om het bruikbaar te maken voor toepassing in de bouw. Of er kunnen milieuverontreinigende producten aan toegevoegd zijn, om het materiaal te ‘verduurzamen’.
- Naast het productieproces, vraagt ook het transport energie. Zo kan het gebeuren dat een materiaal op basis van hernieuwbare grondstoffen toch minder milieuvriendelijk is dan een ander materiaal, doordat het per vliegtuig van de andere kant van de wereld komt gevlogen.
- Verder speelt ook de mogelijke milieuschade bij de toepassing ervan een rol, zoals bijvoorbeeld het vrijkomen van vluchtige organische stoffen bij solventgedragen producten.
- Eens het materiaal toegepast is, moet het uiteraard een lange levensduur hebben, waarbij de initiële eigenschappen lang behouden blijven. En wordt het gebouw waarin het materiaal is toegepast tot slot afgebroken, dan wordt ook de recyclagemogelijkheid of de afbreekbaarheid ervan van tel.
De levenscyclus van een materiaal
Om al die verschillende aspecten te kunnen afwegen ten opzichte van elkaar is het belangrijk een analyse te maken van de volledige levenscyclus van een materiaal, gaande van de ontginning van de grondstoffen tot de eventuele recyclage ervan.
Diverse fabrikanten maar ook onafhankelijke instanties hebben zo’n LevensCyclusAnalyse of LCA (Eng: Life Cycle Analysis of Life Cycle Assessment) gemaakt van diverse bouwproducten, op basis van verschillende methodes.
Om de resultaten van zo'n LCA-studie begrijpbaar en vergelijkbaar te maken, ontwikkelde men op internationaal niveau 'milieuverklaringen' of 'Environmental Product Declarations' (EPD's). Zo'n milieuverklaring kan gaan van een eenvoudig te herkennen label tot een uitgebreide technische fiche.
Deze milieuverklaringen of EPD's vind je terug op verpakkingen, in brochures,... van fabrikanten en leveranciers. Om te kunnen vergelijken bestaan er databanken met 'milieuverklaringen' of 'Environmental Product Declarations' (EPD's) van materialen. En met informatie in verband met de milieu-impact van bouwmaterialen.
Voorbeelden zijn bre.co.uk, blauer-engel.de, ecolabel.be, inies.fr, natureplus.org, en vibe.be.